اهمیت و کاربرد لالایی ها

لالایی های فارسی، بخش عمده ای از ادبیّات شفاهی سرزمین ماست که در کنار افسانه ها و قصه های عامیانه (به عنوان گونه ای از ادبیّات کودکان) در گذشته کاربرد بسیار داشته است. مادران هنگام خواباندن فرزندان خود با خواندن لالایی، فضایی سرشار از عاطفه می آفریدند و ضمن آرامش بخشیدن به کودک، نرم نرمک او را از عالم بیداری به دنیای رنگین خواب فرو می بردند.پیشینه استفاده از لالایی ها به درستی مشخّص نیست، امّا شواهد موجود حاکی از آن است که در روزگاران گذشته، برای محافظت از کودکان در برابر سرما و گرما و گزند حشرات و جانوران وحشی، آنان را در نوعی گهواره  موسوم به “نَنو” می خوابانیده اند. لالایی ها درکنار همین ننوها و از اعماق روح و جانِ مادران، پدران و دایه های مهربان پدید آمده اند و بی سبب نیست که واژه «لالایی»، کلمه «مادر» و محبّت ها و نوازشهای مادرانه را در ذهن تداعی می کند.

روانشناسان کودک به مادرانی که از خواب نامنظم و بی قراری‌های نوزادشان رنج برده و خود دچار اختلال خواب شده‌اند، لالایی گفتن را پیشنهاد می‌کنند. به عقیده آن‌ها، علاقه به ریتم، نظم، تکرار و در نهایت موسیقی به طور فطری در نهاد همه انسان‌ها وجود داشته و کلمات آرام و منظم و ریتم دار مانند لالایی بر عملکرد مغز تأثیر گذاشته و باعث آرامش فرد می‌شود. 

کودک لالایی را دوست دارد و با آن خیلی زود ارتباط برقرار می‌کند و به آرامش می‌رسد. همچنین لالایی رابطه عاطفی میان مادر و کودک را استحکام می‌بخشد و بر تقویت اعتماد به نفس، یادگیری زبان، افزایش رشد شناختی، مهارت خوب شنیدن و مهارت‌های حرکتی مؤثر است.

اگر به کودک دقت کرده باشید حتماً متوجه شده‌اید که او قبل از حرف زدن، آواز خواندن را یاد می‌گیرد. کودک برای خود آواز می‌خواند بدون آنکه بداند آواز خواندن چیست. گاهی ممکن است کلماتی را آواز مانند بخواند و تبدیل به ترانه کند. این‌ها برای کودک باارزش است و باید مورد توجه و استقبال قرار بگیرد. کودکانی که با موسیقی بزرگ می‌شوند شش ماه زودتر از سایر همسالان حرف می‌زنند و به نسبت آنها رشد عقلی بالاتری دارند. این رشد به افزایش درک و هوش لازم برای عملکردهای بالاتر مغز مانند ریاضی و موسیقی مربوط می‌شود و کودکانی که در مدت زمان رشد خود موسیقی می‌شنوند مغزشان با موسیقی ارتباط برقرار می‌کند و آن ارتباط می‌تواند راه و روش فکری‌شان را تحت تأثیر قرار بدهد.

✳ در بخش همراه شما هستیم با تعدادی از لالایی های به نسبت معروف :

1⃣-لالایی بالش ابری🌧

☘شب تو آسمون، ماه هم خوابیده
☘ لحافی از ابر، رویش کشیده

🌷از توی جنگل، از اون پایینا
🌷صدایی میاد، صدایی تنها

🍃ماه مهربون، دستش می گیره
🍃یه چتر ابری، تا پایین می ره

🍁لالا لالایی، تق و تق و تاق
🍁دارکوبه بخواب، بی نور چراغ

🌼لالا لالایی، جیک و جیک و جیک
🌼 باید بخوای، گنجشک کوچیک

🌹لالا لالایی، گردوی غلتون
🌹وقت خوابته، سنجاب شیطون

🍀لالا لالایی، لالایی لالا
🍀بچه ها شده، وقت خواب حالا

🍂رو بالش نرم، لحاف رنگین
🍂همه ببینید، خوابای شیرین

🌿لالا لالایی
🌿لالا لالایی

2⃣- لالایی برکه🦚

🌴قور و قور و قور، صدا آشناست
🌴از توی برکه، قورباغه اونجاست

🌺برگ نیلوفر، جای خوابشه
🌺بالش نداره، هی بیدار میشه

🌻ماه مهربون، دلش می سوزه
🌻از یه تیکه ابر، بالش می دوزه

🌱بچه قورباغه، آروم می خوابه
🌱باز تو آسمون، مهتاب می تابه

🌾لالا لالایی، لالایی لالا
🌾بچه ها شده، وقت خواب حالا

🌷رو بالش نرم، لحاف رنگین
🌷همه ببینید، خوابای شیرین

🌻لالا لالایی
🌻لالا لالایی

3⃣ – لالایی بادکنک🎈

لالایی کن بخواب خوابت قشنگه😴

گل مهتاب شبات هزار تا رنگه🌸

یه وقت بیدار نشی از خواب قصه😳

یه وقت پا نزاری تو شهر غصه😔

لالایی کن مامان چشماش بیداره👩

مثل هر شب لولو پشت دیواره👀

دیگه بادکنک تو نخ نداره🎈

نمی رسه به ابر پاره پاره☁

4⃣ – لالایی گل کاشی🌺

لالا لالا گل کاشی، یه خونه توی نقاشی
لالا لالا گل پسته، پدر بار سفر بسته

لالا لالا گل سوسن، نخای رنگی و سوزن
لالا لالا گل مهتاب، بدوزم نقش تو در خواب

لالا لالا گل نازم، سپند آویز می‌سازم
لالا لالا گل نرگس، که بد بر تو نیاد هرگز

لالا لالا گل زیره، نشه روزت شب تیره
لالا لالا گل ریزم، به گوشت طوق میاویزم

لالا لالا گل ارزن، الهی پیر شی فرزندم
لالا لالا گل زردم، پناه پیری و دردم

لالا لالا گل لادن، نگهدارت خدای من
لالا لالا گل چینی، بخوابی خواب خوش بینی

ادامه دارد….

گردآورنده : خانم الناز خاشعی