فهرست مطلب
اختلال شخصیت نمایشی
افرادی که به این اختلال شخصیت نمایشی مبتلا هستند می خواهند به هر قیمتی شده در مرکز توجه دیگران باشند و نگاهشان را به خود جلب کنند، هر کاری که می کنند فقط برای رسیدن به این هدف است. آرایش خاص و نامتعارف، خال کوبی های عجیب و زیاد، لباس های عجیب، با صدای بلند خندیدن، یا اینکه تصور می کنند رفتارشان با دیگران صمیمی و دوستانه و از روی مهربانی است ولی این طور نیست، ممکن است اگر در کانون توجه نباشند و یا مورد بی توجهی قرار بگیرند به خودشان یا دیگران آسیب برسانند و… در واقع رفتارشان به گونه است که گویی در حال اجرای تئاتر هستند .
این افراد شدیداً از دیگران و محیط تأثیر می پذیرند و اصلاً به همین دلیل تصمیمات آنی و هیجانی و حتی غیرمنطقی می گیرند. آنها دائم خواستار توجه، تحریک و قدردانیِ دیگران هستند، برای رسیدن به این نیاز دست به اغواگری و تحریک دیگران می زنند به خصوص از نظر جنسی.
آنها بدون توجه دیگران نمی توانند زندگی کنند مانند دارو یا غذا به آن نیاز دارند. با جلب توجه است که می توانند روابط بین فردی خوبی داشته باشند و مطمئن باشند ارزشمند هستند. رفتار افراد شخصیت نمایشی در زنان و مردان کمی متفاوت است، مردان سعی می کنند اعتمادبه نفس خود را به رخ دیگران بکشند ولی نیاز و خواسته ی آنها برای جلب توجه کمتر از زنان نیست. ظاهر، پوشش و رفتار آنها آگاهانه و در راستای جلب نظر دیگران استفاده می کنند، به گونه ای لباس می پوشند که بدن آنها مشخص باشد، و حتی از شوخی های نا به جا برای به دست آوردن توجه دیگران استفاده می کنند.
نشانه های اختلال شخصیت نمایشی
احساسات خود را سطحی نشان می دهند و یا خیلی سریع هیجاناتشان تغییر می کند. اگر به هر دلیلی فرد موردتوجه دیگران نباشد احساس کلافگی و ناراحتی می کند. معمولاً رفتارشان تحریک کننده و از نظر جنسی اغواگری است. در گفت وگو به جزئیات نمی پردازند و کلی گویی می کنند . در بروز هیجانات و احساساتشان بزرگنمایی کرده و نمایشی نشان می هند. به راحتی تحت تأثیر شرایط و دیگران قرار می گیرند و تلقین پذیرند. روابطشان را بیشتر از آنچه واقعاً هست صمیمی می دانند.
گروهای متفاوت شخصیت نمایشی
شخصیت نمایشی با توجه نوع رفتارشان چند گروه می شوند که در ادامه مختصری با آنها آشنا می شویم.
شخصیت نمایشی کودک
این گروه به شدت به دیگران وابسته هستند و با رفتارهای اغراق آمیز یا فریب دهنده ای مثل گریه شدید یا غش کردن آن هم به شکلی کودکانه سعی در جلب نظر دیگران دارند. شدت این رفتار کودکانه به این بستگی دارد که فرد ازنظر روانی در چه سطحی باشد هرچه بلوغ روانی کمتر باشد رفتار کودکانه بیشتر می شود. هیجان و احساس این گروه خیلی سریع تغییر می کند، عشق پرشور و تند سریعاَ به احساس گناه و خشم تبدیل می شود. در صورت مخالفت با آنها، به سرعت کج خلق می شوند و نظرشان درباره فرد تغییر می کند.
شخصیت نمایشی سرزنده
این افراد صمیمی و گرم هستند، به خصوص در روابط بین فردی خون گرم و خوش بین و مهربان هستند. نیازمند تحریک و هیجان هستند، سریع و بانشاط حرکت می کنند، سرحال وارد جمع می شوند یا آنجا را ترک می کنند، معمولی و به هنجار به نظر می رسند، دیگران را به سادگی متقاعد می کنند. اهدافی در ذهن دارند ولی بعد از مدتی بدون اینکه به قول و حرف خود عمل کنند با روابطی پریشان برمی گردند.
شخصیت نمایشی موافق
هدف زندگی این افراد این است که دیگران را دوست داشته باشند و به همین دلیل دیگران را تحسین و حتی چاپلوسی می کنند. به اطرافیان نشان می دهند که حاضرند هر کاری برای آنها انجام بدهند. همیشه سعی می کنند تا دیگران به آنها نظر مثبت داشته باشند، بیشتر اوقات مصالحه طلب و مهربان به نظر می آیند زیرا خشم و عصبانت خود را بروز نمی دهند و پشت نقاب مهربانی پنهان می کنند.
دلایل بروز اختلال شخصیت نمایشی
معمولاً در خانواده ای بزرگ شده اند که شیوه تربیتی متضادی داشتند، احتمالاً در کودکی مورد بی اعتنایی پدر و مادر قرارگرفته اند به ویژه از سمت مادر به آنها توجه نشده و مادر به آنها ابراز محبت نکرده است. به همین دلیل تنها وقتی به آنها توجه شده که رفتار نمایشی داشته اند و یاد گرفتند که از این طریق توجه والدین را بدست بیاورند. برخی نیز از رفتار نمایشی پدر و مادر الگو گرفته اند
شخصیت نمایشی به عنوان همسر
ارتباط عاطفی با یک شخصیت نمایشی مشکلات و دردسرهای زیادی دارد، از طرفی او به شما به عنوان همسر وابسته است و از طرفی دیگر همیشه به دنبال جلب توجه دیگران است. در چنین رابطه ای شما باید به صورت دائمی انرژی زیادی برای برآوردن نیازهای او صرف کنید، این فرد کوچک ترین بی توجهی به خود را عذابی بزرگ می پندارند. همچنین رفتار آنها در مجالس و میهمانی ها توجه همه را جلب می کند که احتمال دارد به عنوان همسر یا همراه خجالت زده شوید. این افراد توانایی حفظ یک رابطه پایدار و عمیق را ندارند و معمولاً در روابط عاطفی دمدمی مزاج هستند.
نکته دیگر اینکه بیشتر دوستان آنها از جنس مخالفشان هستند و احتمالاَ از انتخاب کردن او به عنوان همسر پشیمان می شوید. متاسفانه بسیاری قبل از ازدواج به هیچ کدام از این مسائل که ذکر شد توجه نمی کنند و تصور می کنند که با شروع زندگی مشترک می توانند روی همسر خود تاثیر بگذارند ولی ما در مراکز روانشناسی گوناگون شاهد هستیم که این افراد چه رنجی را تحمل می کنند.
شخصیت نمایشی و روابط عاطفی و جنسی
تخیلات جنسی در مورد افرادی که با آنها در ارتباط هستند بین افراد مبتلابه اختلال شخصیت نمایشی شایع است البته درباره این تخیلات صحبت نمی کنند و ازنظر جنسی اهل لاس زدن و عشوه گری هستند. احتمالاً کژ کاری روانی-جنسی را دارند، احتمال دارد زنان نمایشی به آنورگاسمی و مردان نیز به ناتوانی جنسی مبتلا شوند. آنها نیاز دارند دائم مطمئن شوند که در برابر جنس مخالف جذابیت دارند به همین دلیل بسیاری از اوقات تکانه های جنسی خود را فعال می کنند.
اختلال شخصیت نمایشی با چه اختلالات دیگری همبودی دارد؟
افراد با شخصیت نمایشی نسبت به افسردگی و اضطراب آسیب پذیرتر هستند. از دیگر اختلالاتی که ممکن است به دنبال ابتلای فرد به شخصیت نمایشی بروز پیدا کند اختلالات خوردن و سو مصرف مواد هستند. اگر اختلال شخصیت نمایشی با هر یک از این اختلالات همراه باشد، درمانگر باید در فرایند درمان به صورت متعادل روی هر یک از اختلال های دیگر نیز متمرکز شود.
آیا درمان شخصیت نمایشی امکان پذیر است؟
با افزایش سن، علایم کمتری در بیماران با شخصیت نمایشی دیده می شود، اما این تغییرات می تواند ظاهری باشد نه واقعی؛ چون با افزایش سن سطح انرژی فرد نیز افت قابل ملاحظه ای پیدا می کند. درمان شخصیت نمایشی با تقویت راهکارهای حفاظتی مناسب، در برخورد با موقعیت های مختلف زندگی امکان پذیر است.
اهداف درمانی برای شخصیت نمایشی چیست؟
به طور کلی می توان گفت که روان درمانی بهترین درمان منتخب برای اختلال شخصیت نمایشی است که شامل جلسات روان درمانی بلند مدت می شود. هدف درمان این است که انگیزه ها و ترس های فرد در ارتباط با نحوه تفکر و رفتارش آشکار شود، تا فرد بتواند تعامل مثبت و سازنده تری با دیگران برقرار کند.
روش های درمان اختلال شخصیت نمایشی
اختلال شخصیت نمایشی شیوه برخورد با موفقیت ها و شکست ها، روابط اجتماعی و رومانتیک فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در ادامه انواع روش های درمانی شخصیت نمایشی را بررسی می کنیم:
- درمان شخصیت نمایشی با دارو درمانی
به منظور درمان نشانه های اضطراب، افسردگی و پریشانی در افراد شخصیت نمایشی، داروهایی توسط روانپزشک تجویز می شود ولی به خودی خود در درمان اختلال شخصیت هیستریونیک کاربردی ندارد؛ در واقع دارو برای اختلالاتی که با شخصیت نمایشی همبودی دارند به کار می رود. - درمان شخصیت نمایشی با گروه درمانی
گروه درمانی یک روش بسیار موثر برای درمان شخصیت هیستریونیک است اما تا زمانی که فرد قصد دارد رفتارهای بیمارگون خود را تکرار کند، توصیه نمی شود. مثلا زمانی که در گروه جلب توجه کرده و از گروه در جهت رسیدن به اهدافی که باعث تشدید یا تداوم نشانه های شخصیت نمایشی می گردد انگیزه گرفته است. گروه درمانی متشکل از گروهی از زنان و مردان با شخصیت نمایشی است؛ بحث کردن، تبادل نظر و نقش بازی کردن طی جلسات درمانی به فرد کمک می کند تا رفتار اجتماعی و روابط بین فردی خود را بهبود دهد. - درمان شخصیت نمایشی با رویکرد شناختی _ رفتاری
شخصیت نمایشی از فرض های اشتباه در ارتباط با زندگی خود رنج می برد. یکی از عقاید شخیت نمایشی این است که “من بی کفایت هستم و نمی توانم خودم از پس زندگی بربیایم” این عقیده و تفکر باعث می شود آن ها فکر کنند که باید فرد دیگری را بیابند تا از آن ها حمایت کند؛ پس رفتار های بیش زنانگی یا بیش مردانگی از خود نشان می دهند تا به این طریق توج دیگران را جلب کرده و دیگران را به تحسین و حمایت وادارند. درمان شناختی رفتاری می تواند در افراد با شخصیت نمایشی، اثربخشی مطلوبی داشته باشد. این نوع درمان به این افراد کمک می کند تا نحوه تفکر خود را بسط و گسترش داده و به شیوه ای سنجیده و منطقی همراه با آرامش بیشتر عمل کنند. این نوع درمان همچنین در اختلالات تداخلی با شخصیت نمایشی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات خوردن و سو مصرف مواد نیز می تواند موثر واقع شود. - درمان شخصیت نمایشی با روان تحلیلگری
هدف روان تحلیلگری در درمان شخصیت هیستریونیک، کاهش واکنش های احساسی فرد با شناسایی و آشکار سازی دلایل زیر بنایی است که باعث پیدایش و رشد بیماری در وی شده است. - درمان شخصیت نمایشی با خانواده درمانی و زوج درمانی
همسر و دیگر اعضای خانواده که با شخصیت نمایشی زندگی می کنند نیز تحت تاثیر این اختلال قرار می گیرند. خانواده درمانی و زوج درمانی به منظور بررسی روابط و تعاملات اعضا با یکدیگر، شناسایی عوامل تشدید کننده بیماری، با اتکا بر همکاری اعضای خانواده صورت می گیرد. - تمرین های هماهنگی ذهن و بدن
تمرین هایی که ذهن و بدن را هم راستا با یکدیگر قرار می دهند مانند مدیتیشن، یوگا، تای چی و درمان بیوفیدبک برای افراد با شخصیت نمایشی توصیه می شود؛ چراکه به این افراد کمک می کند تا بتوانند برنامه ریزی ذهنی خود را مجددا تنظیم کرده و بر واکنش های احساسی خود کنترل بیشتری داشته باشند. علاوه بر این ها نحوه برخورد اطرافیان با شخصیت نمایشی در فرایند درمان بسیار تاثیرگذار است.
بدون دیدگاه